Nền kinh tế chia sẻ là gì? Khó khăn và thách thức

Nền kinh tế chia sẻ là một cách tiếp cận mới trong kinh doanh, cho phép bạn chia sẻ hoặc thuê các tài sản và dịch vụ với những người khác trên mạng. Hãy khám phá những lợi ích của nền kinh tế chia sẻ và những khó khăn thách thức của mô hình này qua bài viết này nhé.

1. Nền kinh tế chia sẻ là gì?

Nền kinh tế chia sẻ là một mô hình kinh tế dựa trên việc chia sẻ quyền truy cập vào hàng hóa và dịch vụ giữa các cá nhân hoặc tổ chức thông qua các nền tảng trực tuyến dựa trên cộng đồng.

Nền kinh tế chia sẻ có thể giúp tiết kiệm các nguồn lực bị hạn chế, tạo ra các mạng xã hội mới và cung cấp lợi ích xã hội và môi trường.

Một số ví dụ về nền kinh tế chia sẻ là:

• Airbnb: cho phép người dùng cho thuê hoặc thuê nhà, căn hộ, phòng trên khắp thế giới.
• Uber: cho phép người dùng đi xe hoặc lái xe thông qua một ứng dụng di động.
• Grab: cho phép người dùng đi xe ôm, taxi, xe buýt hoặc giao hàng thông qua một ứng dụng di động.
• Zipcar: cho phép người dùng thuê xe ô tô theo giờ hoặc ngày.
• The Wine Foundry: cho phép người dùng tự làm rượu mà không cần sở hữu một vườn nho.

2. Ví dụ về nền kinh tế chia sẻ ở Việt Nam

Có nhiều ví dụ về nền kinh tế chia sẻ ở Việt Nam, nhưng một số ví dụ điển hình là:

• Dịch vụ vận tải trực tuyến

Đây là mô hình kinh tế chia sẻ trong lĩnh vực vận tải, cho phép người dùng yêu cầu các loại hình dịch vụ vận tải thông qua nền tảng số trên thiết bị di động thông minh.

Các ứng dụng kết nối người có xe và người cần đi lại như Grab, Be, Gojek, FastGo, VATO, Aber… đều thuộc loại hình này.

• Dịch vụ chia sẻ phòng lưu trú

Đây là mô hình kinh tế chia sẻ trong lĩnh vực du lịch và khách sạn, cho phép người dùng đặt phòng lưu trú ngắn hạn hoặc dài hạn thông qua nền tảng số trên thiết bị di động thông minh.

Các ứng dụng kết nối người có phòng cho thuê và người cần tìm chỗ ở như Airbnb, Booking, Agoda… đều thuộc loại hình này.

• Dịch vụ thương mại điện tử

Đây là mô hình kinh tế chia sẻ trong lĩnh vực bán hàng trực tuyến, cho phép người dùng mua bán các sản phẩm và dịch vụ thông qua nền tảng số trên thiết bị di động thông minh.

Các ứng dụng kết nối người bán và người mua như Tiki, Sendo, Shopee… đều thuộc loại hình này.

3. Lợi ích của nền kinh tế chia sẻ

Nền kinh tế chia sẻ có nhiều lợi ích cho các cá nhân và xã hội, ví dụ như:

• Tiết kiệm chi phí: người dùng có thể tiết kiệm được chi phí khi sử dụng các dịch vụ chia sẻ thay vì mua sắm hoặc thuê các tài sản đắt tiền.
• Bảo vệ môi trường: người dùng có thể giảm thiểu lượng khí thải và rác thải khi sử dụng các tài sản chia sẻ thay vì sở hữu riêng.
• Tăng hiệu quả kinh tế: người dùng có thể tận dụng được các tài sản và dịch vụ nhàn rỗi, giảm bớt sự lãng phí và dư thừa của các nguồn lực xã hội.
• Tạo cơ hội nghề nghiệp: người dùng có thể kiếm thêm thu nhập bằng cách cung cấp các tài sản và dịch vụ chia sẻ cho người khác.
• Mở rộng mạng xã hội: người dùng có thể gặp gỡ và tương tác với nhiều người khác nhau qua các giao dịch chia sẻ, tạo ra các mối quan hệ mới và cải thiện chất lượng cuộc sống.

4. Ưu nhược điểm của nền kinh tế chia sẻ

Nền kinh tế chia sẻ là một hệ thống kinh tế đề cao chia sẻ và hợp tác hơn tư hữu. Con người thay vì sở hữu để thỏa mãn nhu cầu của mình sẽ tìm những nguồn lực trong cộng đồng. Nền kinh tế chia sẻ có những ưu nhược điểm sau:

Ưu điểm

• Tính độc lập cao, người lao động có thể chủ động hoàn toàn trong việc hoàn thành công việc của mình.
• Giảm sự lãng phí trong tiêu dùng, hướng tới cộng đồng, thành phố thông minh và tài nguyên được dùng một cách hiệu quả.
• Tạo ra nhiều cơ hội việc làm và thu nhập cho người lao động.
• Tăng cường sự liên kết và giao lưu giữa các cá nhân và tổ chức.

Nhược điểm

• Thiếu sự bảo đảm về an ninh, an toàn và chất lượng của các sản phẩm và dịch vụ được chia sẻ.
• Gặp khó khăn trong việc quản lý thuế, bảo hiểm và pháp lý.
• Gây ra sự cạnh tranh không lành mạnh với các doanh nghiệp kinh doanh kiểu truyền thống.
• Có thể gây ra những xung đột lợi ích giữa các bên liên quan.

5. Những khó khăn và thách thức của nền kinh tế chia sẻ

Nền kinh tế chia sẻ là một mô hình kinh tế dựa trên việc chia sẻ tài nguyên và dịch vụ giữa các cá nhân và tổ chức thông qua các nền tảng trực tuyến. Có thể mang lại nhiều lợi ích.

Tuy nhiên, nền kinh tế chia sẻ cũng đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức như:

• Thiếu khung pháp lý rõ ràng để quản lý và điều tiết các hoạt động của nền kinh tế chia sẻ, đặc biệt là về thuế, bảo hiểm, an toàn và bảo mật.
• Gây ra sự cạnh tranh không công bằng với các doanh nghiệp truyền thống trong cùng lĩnh vực hoạt động, ví dụ như ngành du lịch, vận tải hay bất động sản.
• Gặp rủi ro về chất lượng dịch vụ, uy tín của người cung cấp và người tiêu dùng, cũng như việc xử lý tranh chấp và khiếu nại khi có sự cố xảy ra.
• Phụ thuộc nhiều vào công nghệ thông tin và truyền thông, đòi hỏi các nền tảng trực tuyến phải có khả năng bảo mật dữ liệu, chống lại các cuộc tấn công mạng và giải quyết các vấn đề kỹ thuật.
• Gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường xã hội và văn hoá, ví dụ như làm giảm sự gắn kết cộng đồng, làm mất đi tính riêng tư và an ninh của người dân.

Để phát triển bền vững nền kinh tế chia sẻ, cần có sự hợp tác giữa các bên liên quan như chính quyền, doanh nghiệp, tổ chức xã hội và người tiêu dùng.

Cần có những chính sách và biện pháp thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế chia sẻ một cách minh bạch, công bằng và có trách nhiệm.

Cũng cần có những nỗ lực để nâng cao nhận thức và kỹ năng của người tham gia về các quyền và nghĩa vụ của họ trong nền kinh tế chia sẻ.

Cuối cùng, cần có những nghiên cứu và đánh giá liên tục về tác động của nền kinh tế chia sẻ đến kinh tế, xã hội và môi trường để có những điều chỉnh kịp thời

>>> Xem thêm: Các mô hình doanh nghiệp C2C, B2B, B2C? Khái niệm và so sánh